«Ez» esatea zaila da, baina entrenatu daiteke

Esan duzu inoiz baietz, ezetz esan nahian? Nahi ez zenuen zerbait egin duzu azkenean, ezetz esateko beldurrez? Askotan, ez dakigu ezetz esaten; izan ere, hori eginez gero, berekoi sentitzen gara, eta beldur gara beste pertsona ez ote den nahigabetuko edo ez ote gaituen kritikatuko eta baztertuko, baina batzuetan ezetz esaten jakin behar da, nork bere buruarekiko errespetua izateko.

Zoritxarrez, gure kulturan ez dugu nahi duguna eskatzen edo lehenesten ikasi. Erakutsi digutenaren zati bat jarrera pasiboa izatea da, eskatzen edo iradokitzen diguten ia edozer onartzera garamatzana, ados gauden edo ez axola izan gabe, hausnartu gabe.

Bizitzan ulerkorrak izaten ikasi behar dugu, eta batzuetan, besteengana egokitzen. Gutako bakoitzak malgua izateko gai izan behar du. Nahiz eta gure laguntza ematea eta besteekin eskuzabalak izatea beharrezkoa den eta horrek onura asko ematen dizkigun, garrantzitsua da, behar dugunean, geure burua lehenestea. Hau da, ona da malguak izatea, baina ez beti besteei atsegin eman eta gure nahien gainetik jartzeagatik hautsi arte. Gure ustez, ezetz esanez gero, gutxi hezitzat edo pertsona gaiztotzat hartuko gaituzte. Eta, egia esan, hala izan daiteke, ideologia kulturaleko gaia baita. Horrek benetan nahi ez ditugun egoera asko onartzera garamatza, maitatuak eta onartuak sentitzeko. Arazoa da beldur handia diogula urrunduak edo baztertuak izateari. Horregatik, ez gara ezezko gehiegi ematera ausartzen, nahiz eta erabat justifikatuta egon.

Benetan gai gara erabakitzeko eta nahi duguna askatasunez egiteko? Asko, eguneroko bizitzan, tranpa horretan mugitzen gara, larritu egiten gara gu eta besteen artean erabaki behar dugunean, eta askotan umiltasuna sakrifizioarekin edo mesedearekin nahasten da eta, gehienetan, erdibideko erabakiak hartzeko bideak bilatu daitezke. «Ez» esatea zaila da, baina entrenatu daiteke.

Mugarik jartzen ez dugunean, nolabait ez dugu geure burua errespetatzen. Ikusezinak bagina bezala, eta gainerakoek gure ordez erabaki ahal izango balute bezala. Izan ere, gure autoestimua murriztu egiten da, eta barne bakardadearen eta porrotaren sentimendu sakonak izaten ditugu. Besteei atsegin emanda eta benetan nahi duguna ez eginda, geure buruarekin gaizki sentitzen gara.

Lehenik eta behin, zure beharrak, nahiak eta mugak ulertu behar dituzu. Horrekin, zer onartzeko prest zauden ikasiko duzu eta «ez» noiz esan errazago identifikatuko duzu. Hartu denbora erantzun aurretik. Zer nahi dugun baldin badakigu, zer onartuko dugun eta zer errefusatuko dugun definitu ahal izango dugu, baiezkoa zein ezezkoa, mugak eta geure buruari ematen dizkiogun baimenak argi izanik. Ez izan presarik erantzunak emateko. Baliteke hasieran onartzera behartuta sentitzea eta, egoera hobeto pentsatzen duzunean, konturatzea arazorik gabe ezetz esan dezakezula. Denborarekin eta praktikarekin ohartuko zara ezezko horiek ez dituztela zure mundua eta pertsonen arteko harremanak suntsituko. Nahi ez duzuna ez onartzen lagunduko dizun aukera bat gustuko alternatiba bat ematea da.

«Ez» esatea beharrezkoa da batzuetan, geure burua zaintzeko eta mugak jartzeko, norberarekiko maitasuna praktikatzeko eta geure burua baloratzen hasteko. •