Aurten 14 urte bete dira gure lehen seme Ekaitz jaio eta hil zela. Danbatekoa izan zen, ikaragarria, azaldu ezina. Erabateko ezustekoa izan zen, gainera. Haurdunaldietan eta erditzeetan umeak galtzeko arrisku handia dago oraindik ere, baina gehienetan ez gara inguruan gertatzen denaz ohartzen eta ez gara jabetzen guri ere gertatu ahal zaigula. Hala, oso gutxi hitz egiten da horretaz, baina hor dago eta, zoritxarrez, ez gaude horretarako prestatuta.

Baina, zorionez, galera horren dolua lehenengo intuizioz eta gero laguntza profesionalarekin landu genuen. Horri esker mina arindu dugu, Ekaitz beti egongo da nolabait gurekin, eta berari esker etorri ziren gero Markel eta Unax.

Gainera, emagin bati esker antzeko esperientziak bizi izandako familia gehiago ezagutu genituen, eta itzela izan zen, min eta hutsune horren erdian, beste inork ez bezala, elkar ulertu genuelako eta elkarri lagundu geniolako. Are gehiago, familia haiek, indarrak batuta, jakinda tamalez halako heriotzak gertatuko direla, erabaki genuen beste familia batzuei laguntzea. Hala, “guretxikixak” blog-a sortu genuen, non hasieratik argitu genuen gu ez ginela ez profesionalak ez adituak, baizik eta horrelako esperientziak bizi izan ditugun familiak, ulertuko zaituztenak. Blog horren bitartez eskaini genizkien erremintak, laguntza, belarriak eta aholkuak nahi zuten guztiei. Familia askorekin batu ginen eta eman genien babesa. Eta bloga, nahiz eta aspaldi ez dugun gaurkotu, ikusgai dago hemeroteka eta eduki guztiekin. Garai berean gure eskualdeko ospitalean halako heriotzetarako protokolo bat ezartzea lortu genuen; bide batez, profesionalek nola jokatu jakin zezaten eta, ondorioz, hurrengoen sufrimendua ahal den heinean arintzeko.

Laguntzeko helburua izateaz gain, landutako guztia bazen gure umeen heriotzak ikusarazteko eta gizartean presenteago egoteko modu bat; izan ere, txikitxoen heriotza horiek oharkabean gelditu ohi dira, eta horiek ere behar dute beraien lekua gure bizitzetan, historian eta errealitatean. Tamalez, oraindik ere, «izango duzue beste bat», «baina ez zen jaio ere egin...» eta antzekoak entzutea ohikoa da-eta.

Gerora, Iñaki Peña medikuaren ekimenez, eta Arteman-ekiko hartu-emanarekin, azken urteetan gauzatu da heriotza eta doluari buruzko trilogia oso interesgarria (“Aulki Hutsak”, “S(u/a)minetik bakera” eta “Mendian hil hirian hil” lanek osatzen dutena) heriotza eta galera ikuspuntu eta testuinguru desberdinetatik behatzen dituena.

Halako ekimenei esker gero eta gehiago hitz egiten da gizartean heriotzaz eta doluaz -eskerrak!-, baina horien artean heriotza perinatalak jarraitzen du izaten ezezagunena, eta horren baitan, hain justu, aiten doluak du baimen txikiena. Agian kulturalki gizonoi ezarri zaizkigun ezaugarriengatik, baina badirudi aiten dolua ez dela existitzen eta, ondorioz, gizarteak askotan ez digu baimentzen.

Hala bada, Gari eta Ekai semeak hil zitzaizkion Anakotz Lasarteren ekimenez, “Aitatxo” izeneko dokumental zirraragarria gauzatu berri da, oraingoan ere Arteman-ekiko hartu-emanean, aiten samina eta dolua baimendu eta ikusarazteko asmo sutsuarekin. Ikaragarria da Fernando, Igor, Mikel eta Anakotzen testigantzak entzutea. Eskerrik asko izandako kemen eta ausardiagatik! •