Mende erdi igaro da Islandiako emakumeek "egun librea" hartzea erabaki zutenetik

1975eko urriaren 24an, gaur 50 urte, Islandiako emakume asko ez ziren lanera joan, ez zuten etxeko lanik egin, ezta seme-alabak zaindu ere. Emakumeen %90ek parte hartu zuten, landa-komunitateetako emakumeak barne.

1975. urtea baino lehen etxetik kanpo lan egiten zuten emakume islandiarrek gizonek irabazten zutenaren ehuneko hirurogei baino gutxiago irabazten zuten.

Nazio Batuek 1975ean Emakumearen Nazioarteko Urtea izango zela iragarri zuten. Emakume talde bateko ordezkari batek, Redstockings-ek, grebaren ideia planteatu zuen bere omenezko ekitaldi gisa. Batzordeak grebara deitzea erabaki zuen, "egun libre" bat hartzea, termino hau atseginagoa zela eta masak inplikatzeko eraginkorragoa izango zela pentsatu baitzuen. Gainera, baliteke emakume batzuk kaleratuak izatea greba egiteagatik, baina ezin zitzaien egun libre bat ukatu.

Emakumeen elkarteek herrialde osoan zabaldu zuten Egun Librearen berri. Egun Libreko ekitaldiaren antolatzaileek lortu zuten irrati, telebista eta egunkariek generoan oinarritutako diskriminazioari eta emakumeentzako soldata baxuenei buruzko istorioak argitaratzea. Ekitaldiak nazioarteko arreta erakarri zuen.

1975eko urriaren 24an, gaur 50 urte, Islandiako emakume asko ez ziren lanera joan, ez zuten etxeko lanik egin, ezta seme-alabak zaindu ere. Emakumeen %90ek parte hartu zuten, landa-komunitateetako emakumeak barne. Arrain-fabrikak, adibidez, aldi baterako itxi behar izan zituzten, fabrikako langile asko emakumeak baitziren.

Emakumearen Egun Librean, 220.000 biztanleko herrialde batean, 25.000 pertsona bildu ziren Reykjavikeko erdigunean, Islandiako hiriburuan, manifestazio honetarako. Manifestazioan, emakumeek hizlariei entzun zieten, eta Islandian genero-berdintasuna lortzeko egin zitekeenari buruz abestu eta hitz egin zuten. Hizlari asko izan ziren, etxekoandre bat, parlamentuko bi kide, emakumeen mugimenduko ordezkari bat eta langile bat barne. Eguneko azken hizlaria Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir izan zen, Islandiako emakume ordaindugabeen sindikatua den Sókn ordezkatzen zuena.

Langileak emakumerik gabeko egunerako prestatu ziren, gozokiak, arkatzak eta papera erosiz, eta gurasoek lanera eraman zituzten haurrak entretenitzeko. Ondorioz, saltxitxak, bazkari herrikoiena Islandian, denda askotan agortu egin ziren egun horretan.

Egun Libreak eragin iraunkorra izan zuen eta "ostiral luzea" izenez ezagutu zen. Islandiako Parlamentuak soldata-berdintasuna bermatzen zuen lege bat onartu zuen hurrengo urtean. Grebak Vigdís Finnbogadóttir hautatzeko bidea erraztu zuen, bost urte geroago, 1980an, munduan demokratikoki aukeratutako lehen emakume presidentea.

Hamar urtean behin, Egun Librearen urteurrenean, emakumeek denbora baino lehen uzten diote lan egiteari. Eta Emakumeen Nazioarteko Greba, Islandiako greban oinarritutako bertsio globala, 2017an eta 2018an zabaldu zen.