2015eko irailaren 28an hil zen Amale Arzelus euskaltzalea. Donostian jaioa 1924ko otsailaren 19an, euskararen eta euskal kulturaren aldeko bizitza emankorra izan zuen. Bere ibilbidea txikitatik hasi zen, lau urte eta erdi zituela jendaurrean lehen hitzaldia emanda eta zortzirekin euskarazko lehen irratsaioetako esatari bihurtuta, aitak prestatutako gidoiekin. Aita, Ander Arzelus ‘Luzear’, euskarazko literaturaren eta politikaren arloan eragile aktiboa izan zen, eta hark piztu zion Amaleri euskararekiko eta herriarekiko maitasuna.
Gerra Zibilean, 1936an, Donostiatik alde egin behar izan zuten, eta Ipar Euskal Herrian erbesteratuta eman zituen urte batzuk. Han ezagutu zuen Andoni Zinkunegi, gerora bere senarra izango zena. 1940an bueltatu zen Donostiara, eta urte batzuk geroago, ikusezinak ziren muga administratibo eta ideologikoen gainetik, eskutitz bidezko harreman baten bidez iraun zuen bikoteak. Hain zuzen, 1944tik 1948ra arteko gutun-trukeak —euskaraz eta gaztelaniaz— euskararen egoeraren eta garai hartako giro politikoaren lekuko baliotsuak dira.
1949an hasi zen ikastola bat etxean martxan jartzen, Elvira Zipitriaren eraginez, eta bertan hazi zituen bederatzi seme-alabak. Etxea, aldi berean, familia-gune eta irakaskuntza-espazio bihurtu zuen. Haurrei klaseak emateaz gain, helduentzako euskara ikastaroak ere antolatu zituen urteetan zehar.
Garai frankistan, familiak jazarpena jasan zuen hainbatetan. Senarra eta semea atxilotuak izan ziren 1967an eta 1968an jarduera politikoengatik, eta horrek Amaleri ardura guztia bere gain hartzera behartu zion, zazpi seme-alabarekin bakarrik geratuta. Hala ere, ez zuen sekula euskara eta herrigintzaren aldeko lana baztertu.
Euskara ardatz izan zuen beti: haurrei, seme-alabei eta ikasleei transmititu zien egunerokoan eta isilpeko ikastolan. Bere seme Jonan Zinkunegik jasotako memorietan, ‘Nere oroimenak’ izeneko idazkian, Amalek argi utzi zuen bere bizitzaren ildoa: euskararen eta Euskal Herriaren aldeko konpromisoa.
Bere bizitzako azken urteetan, politikoki ere aktiboa izaten jarraitu zuen. Gaztetatik EAJko kide izan zen, gero EA alderdian jardun zuen eta, 1990eko hamarkadan, ezker abertzaleko inguruneetara gerturatu zen. Bizitza osoan zehar euskararen sustatzaile nekaezina izan zen, eta bere etxea belaunaldi askorentzat euskal kultura eta hizkuntzaren gotorleku bihurtu zuen.
