Suteen fokua eta muturreko oportunistak

Adierazpen eta (des)informazioaren nahasmenean erraza da norabidea galtzea. Hori baita desinformatzailearen helburua: sinesten dugunarengan dugun konfiantza kolokan jartzea. Baina ez dugu iparra galdu behar. Suteen inpaktuak etorkizunean handitu ez daitezen, ekimen anitzeko estrategiak behar dira, eta askoren artean -denon artean- lagunduta.

Bizkaiko eta Arabako baso guzti-guztiak bi astetan erre izan balira bezala. Horixe izan da espainiar Estatuan abuztuan gertatutako suteetan erre den azalera. Banakako suteen tamaina, bortiztasuna eta bizkortasuna ere ezezaguna da bertako hurbileko historian. Haietariko askok suhiltzaileak ustekabean hartu dituzte, ezagutza eta esperientzia izugarria izanda ere.

Arazo konplexu honek eztabaida konplexua dakar. Suteen larritasuna ez da suteak itzaltzeko baliabideen murriztapenengatik bakarrik. Ez eta aldaketa klimatikoarengatik bakarrik ere. Ez eta piromanoengatik ere. Edo suteen prebentzio eskasarengatik. Edo landa eremuan abandonaturiko jarduerengatik. Arrazoi horien guztiengatik bada, ordea (eta beste hainbeste arrazoiengatik). Hortaz, irtenbideak ere asko dira.

Talde bakoitzak irtenbide baten alde argudiatzen du. Gai politiko konplexuetan bakoitzak bere interesen alde oihu egin ohi du. Eta, batez ere, ultraeskuinak eta eskuin kutsua duten aktoreak bezalako muturreko oportunistek. Horrelako aukerak aprobetxatzen dituzte narratiba beren agendaren alde bultzatzeko: hemengo gobernuak ez duela hori egiten, hango kolektiboak kalte egiten duela… beti haien etsaien aurkako narratiba hedatzeko. Bost axola zaie oinarrizko arazoa (suteek dakarten suntsipena) konpondu edo saihestea.

Mezu eta informazio katramila horretan erraza da gezur hutsak hedatzea, jendea nahasteko. Horixe da ideologia zabaltzeko estrategia bat, ideologia berezi bat zabaltzeko estrategia, alegia: besteek sinesten dutena zalantzan jartzea, ikertutakoa eta behatutakoa egia denetz zeure buruari galde eginaraztea. Gaslighting-a antzeko trikimailua iruditzen zait: “norbait bere pentsamendu, sinesmen eta pertzepzioei buruz zalantzan jartzeko prozesua”. Baina pertsonen artean (psikologian definitu bezala) egin ordez, kolektiboen artean eta mezu publikoen bidez. Uste duguna, dakiguna, aztertzen duguna, ikusten duguna… zalantzan jarraraztean datza. Gure oinarrizko sinesmenak aldatzea du helburu. Baita gure pertzepzioan dugun konfiantza murriztea ere. Hori dena inplizituki, gu konturatu gabe. Gure pentsamenduan zalantza horiek hedatutakoan, gezurrak sartzea errazagoa da -klima ukazioa bezalako gezurrak-.

Gezurren artean, klima ukazioa iruditzen zait arriskutsuenetakoa, gizakiaren ekintzek eragindako klima-aldaketa egia ez dela dioen argudioa. Batez ere gure eta gureen etorkizunaren onerako adi-adi egon behar dugun garai honetan: prebenitzeko hainbat estrategia lantzeko, suteak ekiditeko kudeaketan inbertitzeko, landa eremuko jarduerak eta bizia bultzatzeko, basoetako zuhaitz espezieak ongi hautatzeko, suhiltzaileen baliabideak sendotzeko, paisaia mailan ura hobeto kudeatzeko, herri eta hirietako eraikuntzak babesteko eta beste hainbatetarako.

Politikariren batek esan zuen ez zuela merezi suhiltzaileen operatiboa urte osoan mantentzea: inplizituki zioen suteak udan bakarrik gertatzen direla, esplizituki, zerga-ordaintzaileen dirua botatzea zela. Zerga horien iturria hirietan kontzentratzen bada ere, hiritar horien bizia lurralde osoan gertatzen denaren menpe dago, urrun dagoen basoaren menpe ere. Esan beharrik ez, baso horien ondoan bizi direnek ere, landa eremuko biztanleek, zergak ordaintzen dituzte.

Eztabaida nahasi horretan erraza da fokua galtzea. Izan ere, eztabaida nahasi horren helburua da herriak fokua galtzea, aztoratzea, herriak suteen suntsipena saihesteko egin behar duena egin ez dezan. Muturreko oportunistentzat, boterea eskuratzeko aukera berri bat besterik ez da eta horretarako, dakiguna zalantzan jarri behar dute, gezurrak ezartzeko haren ordez. Beharbada ez zaizu zuri gertatzen, baina begira agian ondokoari. •