Zuetako askok galdetuko diozue zuen buruari zer den Ikergazte. Eta zer ikusia du horrek informatikarekin? Bada lerro hauez baliatuko naiz horixe azaltzeko. Ikergazte UEUk antolatzen duen kongresu bat da. Helburua ikerkuntzan ari diren gazte euskaldunek, jakintza arlo guztietakoek, nazioarte mailako lanak euskaraz aurkeztea, elkar ezagutzea, kezkak partekatzea eta sarea sortzea da.

Lehenengoa 2015ean izan zen Durangon eta bi urtean behin errepikatzen da. Azken edizioa izan berri da Bilbon eta ikertzaile apartak eta euskaraz komunikatzeko gaitasun handikoak izan ditugu bertan.

Dudarik gabe Ikergaztek euskarari ekarpena egin dio. Inguma datu basearen arabera, euskarazko produkzio zientifikoa nabarmen hazten da Ikergazteren urteetan. Baina zientziari ere egiten dio ekarpena dudarik gabe: lan asko bertan aurkezteko espreski sortzen dira, eta sortzen diren harreman eta ideiak ere etorkizuneko lanen oinarri dira.

Artikulu hau idazteko nire ikerketa partikularra egin dut; hamar urte hauetan mundu digitalari egin dion ekarpenaren argazkitxoa, alegia. Horretarako, Ingeniaritza eta Arkitektura jakintza arloan argitaratutako lanen izenburuetan bilatu eta 60 lan inguru topatu ditut. Argazki mugatua, beraz, baina nahikoa baieztatzeko esparru digitaleko aurrerapen zientifikoa ere badakarrela.

Arlo zehatzei erreparatuz, asko hizkuntza-teknologiaren alorrari dagozkio: corpusak osatzeko teknikak eta semantika eta gramatikaren tratamendu automatikoak nabarmendu ziren lehenengo edizioetan, baina itzulpen automatikoa, ebaluatzaile automatikoak, kontra-narratiben sorkuntza automatikoa, eredu eleaniztunak eta ikusizko hizkuntza ereduak etorri dira geroago. Alor berean, medikuntzan euskaraz egin ahal izateko tresnak edo sare sozialak arakatu eta lurrikarak, euskal komunitatea, ideiagintza suizidak edota sentimenduak aztertzeko tresnak sortu dira. Hizketa teknologiari erreparatuz gero, sintesi ahots pertsonalizatuak hobetu eta ahots-ahots itzulpena ere lortu da. Kantura pasatuz, ahots kantatua bertsolaritzara egokitzea eta bertso doinuak automatikoki sortzea eta BertsoBot dira aipagarri. Bot edo agente horiei gorputza jartzen dieten robotez ere aritu gara.

Adimen artifizialeko metodoetan aurrerapenak proposatu eta bestelako helburuetarako ere egokitu dira: gizarte ikerkuntzarako, web-elkarrekintza eta eZerbitzuen erabilera hobetzeko, giza-jardueren ereduak ikasteko edo neuroendekapen-gaixotasunetan sexuaren eragina aztertzeko.

Behar bereziak dituzten pertsonen bizitza errazteko, industriako hainbat prozesu automatizatzeko, simulazioak egiteko eta ikasketa prozesuak hobetzeko ere sortu dira tresnak eta informatikaren irakaskuntzarako aurrerapenak proposatu dira.

Ordenagailuen egitura eta funtzionamenduan aurrera egitea dakarten ikerketak ere izan ditugu. Izan ere, fitxategi kudeaketa sistemak, partizioen denbora errealeko konfigurazioak, sistema txertatuak eta sare-teknologiak ere ez dira aparte geratu, eta, azken edizioetan, zibersegurtasuna lantzen duten ikerketak ere izan ditugu presente, iruzurrak detektatzeko sistemak edo segurtasunera bideratutako sistema eragileak proposatu baitira.

Eta oraintxe galdera bat dut buruan: zein izango da hurrengo ekarpena? •