Juantxo EGAÑA

Txerri-hiltzea Saran 1938. urtean

(JESUS ELOSEGI. ARANZADI ZIENTZIA ELKARTEA)

Mendeetan zehar, txerri-hiltzea izan da Euskal Herriko baserriaren bizitzako gertaera garrantzitsuenetakoa. Baserrian bizi zirenez gain, senitartekoek eta inguruko baserrietako bizilagunek ere parte hartzen zuten. Etxeko lana baino askoz gehiago zen: sinbolismoz betetako errituala. Egun oraindik ere baserri batzuetan egiten da, baita nekazaritzarekin lotutako zenbait hitzordutan ere, baina ez garai batean bezala. Lehen txerri-hiltzea neguan egiten zen, hotzak haragiaren kontserbazioa bermatzen zuenean, eta egunsentian hasten zen. Lan hartatik ateratzen ziren txorizoak, odolkiak, urdaia, urdaiazpikoak eta txerriaren beste aprobetxamendu batzuk, bizkarralde eta saihetsetatik hasi eta hirugihar eta gantzetaraino. Baserri bakoitzak bere errezetak zituen, belaunaldiz belaunaldi ahoz transmitituak. Txerri-hiltzearen etorrerak neguko ospakizunen egutegia markatzen zuen eta auzokideak eta senideak sukaldeko tximiniaren inguruan biltzen zituen. Artikulu hau ilustratzen duen argazkia Jesus Elosegik egin zuen Lapurdiko Sara herrian, 1938ko abenduaren 19an.