Goldman Sachsen ikerketa baten arabera, adimen artifizialak lanaldi osoko 300 milioi enpleguren lana automatiza dezake. Bulegoko lanei eragingo die batez ere, beren zereginak testuekin, kodeekin, dokumentuekin eta arauekin lotuta daudelako, eta horiek direlako, hain zuzen ere, adimen artifizialaren tresnek irakurri, idatzi, laburbildu eta azter ditzaketenak. Askoz gutxiago eragingo die eskuzko lanbideei, benetako espazio desordenatuetan mugitu behar dutelako, tresnak erabili behar dituztelako, segurtasun irizpideak jarraitu behar dituztelako eta bezeroekin elkarreragin behar dutelako. Zeregin horietarako, gaur egungo robotek zailtasunak dituzte oraindik modu fidagarrian eta ekonomikoan lan egiteko.

MITen txosten baten arabera, enpresen %5ek soilik zuten barneratuta adimen artifiziala; enpresa teknologiko erraldoiek, gogor kritikatu zuten txostena. Orain, McKinseyren txosten berri batek adierazi du adimen artifiziala enpresen %6k bakarrik integratu duela arrakastaz, baina programa pilotuen erdiek segurtasun eta fidagarritasun arazo larriak dituzte. Baliteke oraindik ere urrun egotea adimen artifizialak lanpostu murrizketa nabarmena eragingo duen unetik.

Goldman Sachsen txostenaren ondorioa egokia den ala ez alde batera utzita, ia ez da protestarik entzun ikasketa automatikoko programa horiek sartzeak ekarriko duen lanpostu galeraren aurrean. Adimen artifizialak enpleguan eta zeharka ekonomian izango duen eragin negatiboa ez du inork kritikatzen. Irizpide horiek izan ohi dira, hain zuzen ere, gizarteak zalantzan jartzen duen edozein proiektu justifikatzeko erabiltzen diren argudio nagusiak, eta orain iruzkin bat bera ere ez. Beharbada, jendeak pentsatzen du enplegu galera dela ekonomia eraginkorragoa lortzeko ordaindu behar den bidesaria; praktikan, ordea, aurrerapen askok onura gutxi ekarri diete langileei. Esate baterako, azken ehun urteetan produktibitatean egindako aurrerapen guztiek ez dute lanaldia murrizteko balio izan; ia ordu berberak lan egiten jarraitzen dugu, eta, gainera, erretiro adina atzeratzen ari dira.

Kritikarik gabeko onarpen hori ez dator bat beste egoera batzuen aurrean mantentzen diren jarrerekin. CAF enpresari eskatzen zaionean Israelekin ez kolaboratzea, adibidez, berehala aipatzen da kontratua apurtzeak lanpostu asko kostako dituela eta herrialdea desindustrializatuko duela. CAFen kasuan, argudio horiek, behintzat, gehiegizkoak dirudite; tranbia hori ez baita bere kontratu bakarra, ezta nagusia ere, eta, beraz, eragina mugatua izango du enpleguan, tokiko industrian eta enpresaren mozkinetan.

Okerrena da jokamolde hori orokortua dagoela ekonomiarekin zerikusia duen guztian. Aurrerabideak lanpostu batzuk suntsitzen baditu, hori ona da, definizioz. Irizpide etikoek lanpostu batzuk suntsitzen badituzte, edota ekonomia kaltetzen badute, hori onartezina bihurtzen da. CAFen kasua ez da bakarra. Norvegian, Parlamentuak bertan behera utzi berri du bere funts subiranoaren kode etikoa. Hura aplikatuz gero, soilik Gazako genozidioan Israelen konplize diren enpresak kontuan hartuta, inbertitzeko aukerarik gabe geratuko baitzen.

Ekonomia kontuetan zehatz-mehatz aplikatzen dugun irizpide sendo bakarra kapitalaren hazkundea babestea da. Orain, gauzak okertzen ari direnean, gero eta argiago gelditzen ari da ingurumena eta giza eskubideen defentsa justifikazio merkeak besterik ez direla. Gero, hori bai, geure buruari galdetzen diogu zergatik klima aldaketaren aurkako borrokak ez duen aurrera egiten, edota faxismoa zergatik dagoen gero eta indartsuago. •