Hizketaren keinuek zailtasunak dituzten haurren ulermena hobetzen dute

Hizketan keinuak egiteak eta alderdi erritmiko eta melodikoak -prosodia deritzona- txertatzeak Hizkuntzaren Garapenaren Nahasmendua duten haurren ulermena hobetzen dute, ikerketa batek frogatu duenez. Komunikazio pista horiek zailtasunak dituzten haurren mesede izan daitezke.

Hizkuntzaren Garapenaren Nahasmenduak (HGN) ikasgela bakoitzeko bi adingabe ingururi eragiten diela uste dute adituek. Nahasmendu horrek zaildu egiten du hizkuntzaz jabetzea eta hizkuntza erabiltzea, nahiz eta hori pairatzen duten haurrek ez duten bestelako entzumen-, adimen- edo neurologia-arazorik; hizkuntzaren alderdi horrek bakarrik eragiten die. Universitat Oberta de Catalunyako (UOC) ikertzaileek gidatutako ikerketa batek frogatu du zenbait laguntza, hala nola keinuak egitea eta hizketaren alderdi erritmiko eta melodikoak -prosodia deritzona- txertatzea, funtsezkoak direla haur horiek ahozko hizkuntza hobeto uler dezaten.

HGN duten haurrei kosta egiten zaie esaldien egitura prozesatzea, eta zailtasunak dituzte hitzen eta hitzen zatien konbinazioa ulertzeko. Azterlanak frogatu duenez, bi komunikazio-pista horiek -intonazioa eta keinuak- baliagarriak dira haurtzarorako ere, hizkuntzaren ohiko garapenarekin bateratzeko, baina «emaitzak bereziki baliagarriak dira HGN duten haurrekin dauden eskola-inguruneetan aplikatzeko, non irakasleek eta logopedek keinuak eta intonazioa sar ditzaketen nahita, haur horien ulermen pragmatikoa errazteko. Estrategia horiek eguneroko interakzioak eta ikaskuntza-jarduerak hobetzeko balioko dute», azaldu dute UOC-ko adituek.

Azterlanaren emaitzak jasotzen dituen artikuluak, “Journal of Communication Disorders” egunkarian irekian argitaratuak, agerian uzten du prosodiak berak bakarrik errazten duela esanahi sinpleagoak ulertzea, hala nola galderak, baina esanahia konplexuagoa denean, adibidez zeharkako eskaerak egiten direnean, keinu-pistek zeregin erabakigarria dute. «Keinuak erabiltzea baliagarria da garapen tipikoa duten haurrentzat ere, baina onura nabarmenagoa da hizkuntza-zailtasunak dituzten adingabeengan», nabarmentzen du ikerketak.

«Badira hamarkada batzuk hizketaren prosodia hizkuntzaren ulermenean ze garrantzitsua den dakigula, eta orain, berrikiago, beste pista batzuekiko interesa ere handitzen ari da, hala nola keinuekiko interesa; lehen, hizkuntzatik kanpokotzat jotzen baitziren. Gero eta ebidentzia gehiagok erakusten dute funtsezko zeregina ere badutela, batez ere mezu konplexuak ulertzeko, esanahia desanbiguatzen eta argitzen laguntzen baitigute».

Azterlanean, garapen tipikoa duten 45 haurrek eta bost eta hamar urte bitarteko Hizkuntzaren Garapenaren Nahasmendua duten 34 haurrek parte hartu zuten, guztiak ere Katalunian bizi diren elebidun katalanak eta erdaldunak. Bi esperimentutan parte hartu zuten, non istorio bat ikusi eta entzuten zuten, pantaila baten aurrean eserita zeuden bitartean. Haien erantzunak aztertzeaz gain, begi-jarraipena ere egin zitzaien (eye-tracking), haurrek hitz bat edo esaldi bat entzun eta ikusten zutenean nora begiratzen zuten erregistratuz. Tresna horri esker, pertsonak denbora errealean zer pentsatzen ari diren eta informazioa nola prozesatzen ari diren jakin daiteke.

Erabili ziren keinuen artean, buruaren mugimenduak zeuden, gora eta behera, edo bekainak jasota; buruaren inklinazioak eta bi eskuekin solaskideari zuzendutako keinuak ere bazeuden.

Emaitzek erakutsi zuten, esanahiak inferentzia eskatzen duenean, keinuak erabakigarriak izan daitezkeela hizkuntza-zailtasunak dituzten populazioetan ulermena errazteko.

Emaitza horiek Hizkuntzaren Garapenaren Nahasmenduaren esparruan lortu ondoren, ikertzaileek pista multimodalen zeregina aztertuko dute autismoa duten haurrekin.